Cocky Berrevoets

Brief aan mijn opa
 
Het raam piepte en kraakte maar gaf zich gewonnen. Er was een kleine opening ontstaan waar het jonge meisje zich net doorheen kon wurmen. Het zweet liep over haar voorhoofd en ze schramde haar elleboog. Ze moest en zou naar binnen. Om het bewijs te vernietigen dat de Duitsers hadden tegen haar gevangen vader. Vijf minuten later was ze terug. ‘Gelukt...,’ zei ze triomfantelijk. ‘Mooi, en nu als de donder wegwezen,’ antwoordde de man van het verzet van wie ze de naam niet wist en nooit te weten zou komen.
 
Die gevangen vader was jij. Mijn eigen lieve opa. In 1944 verraden en opgesloten in het vreselijke doorgangskamp Amersfoort. Een kamp waaruit ontsnappen niet mogelijk was.
Dapper was je tot in het diepst van je wezen. Een echte verzetsheld. Zelfs het verhoor en de martelingen door de beruchte kampbeul Joseph Kottala doorstond je. Je maten heb je nooit verraden. Omdat je dochter het bewijs vernietigd had werd je niet ter dood veroordeeld maar ook niet vrijgelaten. Je moest onmenselijk hard werken in het kamp en wist dat je enige kans op ontsnapping daarbuiten was. Je wist de Duitse officieren er uiteindelijk van te overtuigen om je dagelijks heen en weer naar Deelen te sturen. Daar werd het grootste Duitse vliegveld van de Luftwaffe in Nederland gebouwd. Jouw vaardigheden als timmerman konden ze goed gebruiken. Wat ze niet wisten was dat het een deel van jouw ontsnappingsplan was. Al snel merkte je dat als er Engelse vliegtuigen overkwamen de Duitsers afgeleid waren. Dat was je kans. Op 5 december 1944 lukte het je met zeven andere gevangenen te ontsnappen. Onmiddellijk zetten de Duitsers de achtervolging in. Vier van je maten overleefden dat niet, maar jij wel. Je verstopte je in een sloot tegen de zijkant in de modder. De eerste boer waar je met de drie anderen om hulp vroeg werd je bijna alsnog fataal. De lafaard wilde jullie verraden. Dat werd de tweede ontsnapping naar de vrijheid. Gelukkig lukte het bij een volgende boerderij wel om je van je gevangeniskleren te ontdoen en een goede maaltijd te krijgen. De derde keer dat je voor vrijheid koos was na je terugkeer in Etten waar drukkerij Elvani jouw bedrijf was. De oorlog had je een ander mens gemaakt. Je wilde niet terug naar de vrouw met wie je min of meer gedwongen getrouwd was. De dochter van een wethouder uit Etten met wie je acht kinderen kreeg. Je koos voor liefde en vrijheid en ging naar de echte liefde van je leven in Breda. Ook dat was dapper want ongezouten kritiek bleef je niet bespaard. Schande werd ervan gesproken omdat in die tijd scheiden beslist ongewoon was.
 
Opa...ik bewonder jou en mis je oorlogsverhalen nog iedere dag. Jouw dochter zorgde ervoor dat je niet ter dood veroordeeld werd. Als jouw kleindochter kon ik daardoor nog lang aandacht en liefde van je ontvangen.
Tegenslag en moeilijkheden krijgt iedereen in zijn leven te verduren. Ik ook. Soms moet je moeilijke keuzes maken. Jouw motto heeft mij daarbij altijd geholpen. Ik hoor het je nog zeggen: ‘Vrijheid? Vrijheid is een keuze.’
Dank je wel lieve opa, je was en bent mijn held.
 
Cocky Berrevoets